De Groene Amsterdammer Podcast

Sinds november vorig jaar gaan in het land massaal mensen de straat op tegen de regeringspartij Georgische Droom, die steeds autoritairder optreedt en zich nadrukkelijk afzet tegen de Europese Unie. Dat staat haaks op de wens van een grote meerderheid van de bevolking, die juist een Europese toekomst voor zich ziet. Wat speelt er in dit land van heerlijke wijn en ruige bergen? Groene-journalist Irene van der Linde en fotograaf Nicole Segers reisden een maand lang door Georgië om met bewoners te spreken. Ze ontmoetten journalisten die hun baan verloren, jongeren die een eigen kunstcentrum oprichtten, en burgers voor wie demonstreren inmiddels onderdeel van het dagelijks leven is – vaak samen met de hele familie. In de podcast vertellen Van der Linde en Segers over hun bevindingen. Ze zagen de repressie en de angst, maar ook de vasthoudendheid en het optimisme dat blijft oplichten. Het opvallendste symbool van die hoop is de Europese Unie, voor veel Georgiërs een belofte van vrijheid en democratie. Productie: Kees van den Bosch en Eva Markx.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Huiselijk geweld komt lang niet altijd voor een rechter, zelfs als er een noodknop wordt ingedrukt. Het afgelopen jaar is femicide steeds hoger op de agenda gekomen, maar aan de moord op vrouwen gaat vaak veel vooraf: stalking, bedreigingen, herhaald huiselijk geweld. Zelfs wanneer daarvan aangifte wordt gedaan, belandt de zaak niet altijd bij een rechter. Slachtoffers kunnen dan in beroep gaan via een artikel-12-procedure, waarin een gerechtshof beoordeelt of het OM alsnog moet vervolgen. Maar die procedures vinden achter gesloten deuren plaats. Onderzoeksplatform Investico kreeg uitzonderlijk inzage in deze zaken van het gerechtshof Amsterdam. Ook zij wilden begrijpen hoe dit proces werkt, wat er precies gebeurt en of er patronen zichtbaar worden. Het onderzoek werd uitgevoerd door Jolanda van de Beld, Belia Heilbron en Bobby Uilen, in samenwerking met RTL. Er klinkt al langer kritiek op de manier waarop Nederland huiselijk geweld afhandelt. Maar in de regio Rotterdam is een nieuwe werkwijze ontwikkeld die, voorzichtige indicaties wijzen daarop, beter lijkt te werken. Productie: Kees van den Bosch en Matthijs Domen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Bouwt Europa in relatieve stilte aan een nieuw veiligheidsbeleid? Hoe zich op te stellen in een wereld zonder vriendschap met Amerika en met dreiging vanuit Rusland, is de rode draad als het gaat om leningen aan Oekraïne, computerchips, betalingsverkeer, enzovoort. We bespreken het met hoogleraar Catherine de Vries. In Historische Woorden klinkt de Trump van een aantal jaren geleden, maar dan in een omstreden montage door de BBC. En met correspondent Ekke Overbeek nemen we de niet-ingeloste beloften door van Polen, dat probeerde los te komen van rechts-autoritaire politiek, maar toch weer in het illiberale moeras lijkt te verzinken. Productie: Gizelle Mijnlieff.See omnystudio.com/listener for privacy information.

‘Don’t drink the Kool-Aid’ is inmiddels een veelgebruikte uitdrukking, die de toehoorder op het hart drukt niet zomaar de woorden van een charismatische leider aan te nemen. De uitspraak is geïnspireerd op de zogenoemde Jonestown Massacre, waarbij sekteleider Jim Jones zijn 915 volgelingen overtuigde zelfmoord te plegen door het drinken van Kool-Aid vermengd met cyanide. Voor zijn nieuwe boek Hotel De Wereld: Wageningen, Suriname en andere postkoloniale tragedies bezoekt Frank Westerman de jungle van Guyana, waar de dramatische gebeurtenis zich bijna vijftig jaar geleden afspeelde. Hoe kreeg Jones zijn volgelingen zo ver hem te volgen? En waarom is het zoveel makkelijker om iets af te breken dan om iets op te bouwen? Over deze vragen spreekt hij deze week in de podcast, terwijl hij tegelijk pleit voor twijfel en nieuwsgierigheid. Als jonge, bevlogen ontwikkelingshulpstudent in Wageningen was hij namelijk op veel vlakken zekerder van zijn zaak dan nu. Productie: Eva Markx en Kees van den Bosch.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De stemmen zijn nog niet allemaal geteld, maar twee partijen gaan gelijk op om de grootste te worden: D66 en de PVV. Wie uiteindelijk de grootste wordt, moet nog blijken. Elke stem maakt verschil. En dat na een strijd die juist leek te gaan over wie de tweede zou worden. Ook waren er opvallende momenten in de campagnes, zoals de rel rond Douwe Bob en de AI-plaatjes van de PVV. Daarom blikken Coen van der Ven en Kim van Keken terug op de vijf grote partijen in campagne, met de meest opmerkelijke momenten uit de debatten en interviews met de lijsttrekkers – en natuurlijk de verkiezingsavond zelf. Productie: Matthijs Domen en Kees van den Bosch.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Marijn Kruk deed onderzoek naar de rechts-populistische retoriek van onze tijd: waarom slaat die zo goed aan? Hij sprak hiervoor onder anderen met de toonaangevende rechtse journalist Wierd Duk. Duk is wekelijks te gast bij talkshows als Vandaag Inside en heeft een eigen pagina in De Telegraaf. Hij waarschuwt met klem dat ‘onze cultuur’ wordt overgenomen door de islam. Gek genoeg ontkent hij tegelijk zijn eigen macht als publiek figuur: hij verwoordt enkel de sentimenten die al bij het volk leven. En het zijn juist die sentimenten van de ‘boze burger’ die de ‘woke linkse elite’ niet zou willen horen, zo stelt hij. Daar is Kruk het niet mee eens. Volgens hem is het juist rechts dat erin is geslaagd het publieke debat te vormen. Dat kon dankzij de sterke beelden die rechtse stemmen weten op te roepen — van aanslagen, oprukkend islamisme en wij-zij-denken. De Nederlandse politieke reflex is om met die retoriek mee te bewegen: de ideeën in te kapselen in de hoop dat ze hun overwicht verliezen. Maar dat blijkt niet goed te werken. Kruk reflecteert in de podcast op hoe zelfs links inmiddels vastzit in dit frame van de ‘cultureel-identitaire blik’, in plaats van bijvoorbeeld bezig te zijn met inkomensongelijkheid. Dat moet veranderen, zegt hij. Het is tijd dat links zijn eigen beelden gaat maken. Productie: Kees van den Bosch en Eva Markx.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Israël-correspondent Simone Korkus vertelt hoe in Israël wordt gereageerd op het bestand rond Gaza dat onder Amerikaanse druk is afgedwongen. En wat betekent dit voor de politieke toekomst van Netanyahu? In Historische Woorden trolt NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte met behulp van de film The Hunt for Red October om te spotten met de militaire macht van Rusland. Met Groene-redacteur Yaghoub Sharhani praten we over de vastgoed- en vredesfantasieën die de VS op Gaza projecteren. Economische groei zonder politieke verandering bestaat niet, concludeert hij. Productie: Gizelle Mijnlieff.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Marja Pruis blikt terug op de invloed van dominante mannelijke journalisten uit de twintigste eeuw en vraagt zich af of hun type man nog bestaat.

Europese migratiedeals met landen als Egypte en Tunesië houden vluchtelingen buiten de EU, maar schenden volgens Thomas Spijkerboer mensenrechten en steunen dictators.

Vaak wordt de vraag gesteld of Israël tegelijk een joodse én een democratische staat kan zijn. Wie terugkijkt naar de geschiedenis van de zionistische beweging en de ideeën van vroegere joodse denkers, ziet dat dit debat al veel langer speelt. Rond de term antizionisme bestaat veel verwarring. Dat hangt samen met de verschillende manieren waarop men naar het zionisme keek: als een nationale beweging of juist als een culturele en intellectuele stroming. Tegenwoordig wordt kritiek erop vaak al snel als antisemitisch bestempeld, terwijl er ook binnen de joodse gemeenschap zelf altijd stevige kritiek is geweest. Orthodoxe, liberale en seculiere joden hebben elk hun eigen bedenkingen geuit, en juist de grote keerpunten in de geschiedenis hebben het zionisme gevormd tot wat het nu is. Schrijver en religiewetenschappe Martine van den Berg vertelt hierover, onder meer aan de hand van het werk van de joodse denker Yeshayahu Leibowitz. Ze bespreekt zijn visie op de toekomst van Israël en wat hij in zijn eigen tijd al zag gebeuren. Haar bijdrage komt voort uit materiaal dat ze eigenlijk had willen opnemen in haar nieuwe boek De genesis van het verraad, maar dat daar niet goed in paste. Deze week wordt de podcast gepresenteerd door Stephan Sanders, omdat Kees van den Bosch er niet bij kan zijn. Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff, Matthijs Domen.See omnystudio.com/listener for privacy information.